22 april is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Dag van
de Aarde (Earth Day). Voor de Groenen in Spanje (Los Verdes) reden voor het publiceren van een manifest. Daarin
staan mooie woorden over hoe de groene stad er uitziet en hoe mensen daarin
zeggenschap hebben over hun eigen buurt, stad en toekomst. In eerste instantie
wilde ik een vertaling publiceren. Om meer de link te leggen met Utrecht (in
plaats van met de Spaanse gemeenteraadsverkiezingen van 24 mei), is het toch
een eigen stuk geworden. Geïnspireerd door het manifest van onze Spaanse
vrienden.
Dit jaar is het thema van Earth Day ‘It’s our turn to
lead!’. Samen met het thema van vorig jaar, groene steden, vat dit
heel aardig samen met waar GroenLinks in Utrecht voor staat: het vormgeven van de
groene, gezonde stad van de toekomst. Zoals Los
Verdes het zeggen: “Het veranderen, vergroenen en sociaal democratischer
maken van de steden is een urgente opgave als we willen dat de mensheid
toekomst heeft, als wij als soort nog willen blijven wonen op de Planeet Aarde.”
Het gaat dus om meer dan vergroening van steden, beschermen
van natuur en platteland rondom de stad, terugdringen van vervuiling, inzetten
op energiebesparing en het omvormen van afval tot grondstof. Het gaat om meer
dan snelle fietspaden, schone bussen en het stimuleren van elektrisch vervoer.
Het gaat om meer dan windmolens en zonnepanelen. Het gaat ook om solidariteit,
zorg en zeggenschap. “It’s our turn to lead” gaat niet
over groene politici. GroenLinks
bestuurt in Utrecht al een aardig tijdje mee en de resultaten daarvan worden
steeds zichtbaarder op straat. Maar voor een groene, gezonde stad van de
toekomst is meer nodig.
‘It’s our turn to lead’
gaat over hoe burgers weer meer worden dan “een toeschouwer die elke vier
jaar gaat stemmen”. Hoe je burgers niet alleen kunt laten meepraten, maar ook laten meebeslissen over belangrijke onderwerpen.
Daarvoor moet je nieuwe wegen zoeken en dat kan, zoals Los Verdes terecht aangeven, nergens beter dan op gemeenteniveau: “In
de gemeentehuizen kunnen en moeten nieuwe mechanismen van permanente
burgerparticipatie worden vormgegeven. Over de ruimtelijke ordening van de
steden, het vervoer, de openbare ruimte, de inrichting van wijken, de
educatieve, sanitaire en sociale voorzieningen, het transportsysteem moeten raadsleden
en wethouders niet alleen besluiten, maar samen met de burgers.” Los Verdes spreken over een ‘democratisch
en coöperatief samenwerkingsverband’.
Met het zoeken naar en ontwikkelen van nieuwe vormen van
burgerparticipatie wordt in Utrecht volop geëxperimenteerd, bijvoorbeeld via de
stadsgesprekken. Verschillende methoden worden uitgeprobeerd. Een heel nieuwe
vorm was het stadsgesprek over energie. Daarbij werden mensen op basis van
loting uitgenodigd en ontvingen zij een financiële vergoeding in ruil voor het
beschikbaar stellen van drie (!) zaterdagen. Natuurlijk kun je altijd
discussiëren over noodzaak of hoogte van zo’n vergoeding. In mijn overtuiging
heeft die er wel toe bijgedragen dat je niet alleen de specialisten en hobbyisten
zag opdraven, maar een brede groep mensen uit alle lagen van de bevolking. En
dat is noodzakelijk om écht democratische besluitvorming en burgerparticipatie
te organiseren. Tot nu toe zijn de stadsgesprekken nog iets te veel bevolkt
door blanke, hoogopgeleide Nederlanders. Wat mij betreft zoeken we verder naar
en blijven we experimenteren met vormen die zorgen voor het betrekken van
iedereen. Want: ‘It’s our turn to lead!’
